Marzec marcowy, marzec przełomowy, marzec wiosenny, marzec kobiecy.
Marcowy wpis do mojego bloga mogę zasadniczo oprzeć na każdym z tych przymiotników, takiemu wpisowi nadać tytuł dwuwyrazowy - jeden z tych podanych wyżej. Wybrałam ten ostatni, jak widać.

Tekst a właściwie mini tekścik będzie o jednej konkretnej kobiecie. O przedsiębiorczyni, liderce rodziny, mieszkance Tarnowskich Gór. Gdy przybyła do naszego miasta ze wsi opolskiej w 1914 roku u boku swojego małżonka zapewne przewidywała, że jej życie będzie bogate w wydarzenia, że radości będą się intensywnie przeplatały z żalami. Tak dzieje się we wszystkich rodzinach, w dziejach bliskich i dalszych krewnych czy sąsiadów. W jej przypadku czas mijał dynamicznie, bowiem w naszym mieście była dwukrotną mężatką, matką 6 własnych dzieci i jednej pasierbicy, mieszkała w trzech domach, kształciła dzieci tarnogórskich i śląskich szkołach, prowadziła kilkupokoleniowy dom oraz wcale niemałe przedsiębiorstwo w branży jakże nie kobiecej. Jakże wielu tarnogórzan przez prawie 110 lat mijało lub mija kamienicę przy ul. Powstańców, gdzie mieszkała wraz z rodziną oraz dom wybudowany w 1932r. Wielu starszych mijało ją na ulicach, spotykało w kościele, w urzędach i sklepach. Jak ją postrzegali, jak zapamiętali, jak mówili o niej swoim dzieciom i wnukom?

O Marii primo voto Kutzera secundo voto Kurpierz przeczytać można w grudniowym numerze czasopisma „Montes Tarnovivensis” w drugiej części artykułu pt „Historia Paula Kutzery i jego firmy”. Tekst na temat tej aktywnej biznesowo i rodzinnie kobiecie zilustrowany został interesującymi fotografiami i scanami dokumentów , które dostarczyli i pomocą w przygotowaniu materiału pomocni byli wnukowie Marii: Ewa Ganszyniec i Paulek Kutzera. Dziękuję im za to po tarnogórsku – szczerze i serdecznie.

Z początkiem 2021r. wpadło mi do głowy pytanie: czy przegapiliśmy, my – tarnogórzanie, 390 rocznicę powstania pierwszej w naszym mieście parafii katolickiej. Minęła ona przed rokiem. Może nie przysnęliśmy, może nie przegapiliśmy a tylko strategicznie przemilczeliśmy. Wszak już niebawem, za 9 krótkich latek świętować będziemy 400. rocznicę erygowania tejże parafii.

Kościół farny to znana lokalna świątynia p.w. św. św. Apostołów Piotra i Pawła, w środku miasta, pobliski kościółek p.w. św. Anny (pierwotnie Jakuba) jak i farny przeszedł w tamtym czasie z rąk protestantów w katolickie.
A więc, przypomnijmy sobie o dacie powstania 1630r. a za 9 lat ponownie, w czterechsetną rocznicę – mocno okrągłą.
Tymczasem jako miły wspominkowy akcent mam tu obrazek z 2010 roku – mini albumik – książeczka.
https://www.tg.net.pl/blog/post/kosiba-lesiak/7700/Weekendowy-zimowy-spacer

Przy okazji odsłonięcia kolejnego już … hmmm… pomnika (, figury (, rzeźby ( tzw. gwarka (a może jednak dawnego górnika), na myśl przyszły mi widziane jakiś czas temu figury innych postaci. To kamienne rzeźby żołnierzy pruskich epoki napoleońskiej znajdujące się w „srebrnym”, tak jak Tarnowskie Góry, mieście: w Srebrnej Górze na Dolnym Śląsku. Znajdują się w obrębie części centralnej miejscowości m.in. w rynku i przy okolicznych uliczkach.

Pierwsza postać, nazwana umownie „pomnikiem żołnierza”, przedstawiona w zgodnym z prawdą historyczną mundurze, z charakterystycznym kapeluszem na głowie, znajduje się obok fontanny, o ile mi wiadomo, od 2010 r. Inne sylwetki stawiane były w późniejszym czasie w pobliżu tej pierwszej, przy drodze prowadzącej do twierdzy.

Oprócz nich istnieje w Srebrnej Górze stary pomnik poświęcony żołnierzom poległym w czasie I wojny światowej, pochodzącym z tej właśnie miejscowości. Nie jest to pomnik anonimowy, bowiem nazwiska poległych mieszkańców zapisano na tablicach z czerwonego piaskowca; płyty te zostały jednak zdjęte w nieznanych okolicznościach.

O ile więc nasze miasto jest miastem górniczym, o tyle ta niewielka miejscowość dolnośląska ma charakter „militarny” a zaludniają je obie mężczyźni w mundurach. A ci różnią się nie tylko wyglądem lecz także dostępnością. Bowiem do każdego pomnika żołnierza można się zbliżyć, podejść, obejrzeć z bliskiej odległości a nawet dotknąć, o tyle niektórzy tarnogórscy „ludzie pracy” ustawieni zostali w raczej mało dostępnych dla zainteresowanego miejscach.

Przez wiele lat czytałam, oglądałam filmy i zdjęcia, dowiadywałam się, opowiadano mi o gruzińskiej biesiadzie, gruzińskiej gościnności, gruzińskich relacjach międzyludzkich. Tam zawsze na przyjęciach jest obfitość pysznego jedzenia, nieogarniona ilość wina i mnóstwo gorących uczuć w otwartych dla gości sercach gospodarzy. Pojechać do Gruzji to moje niezrealizowane marzenie od czasów studiów, gdy to moja koleżanka z roku do tego kraju na wycieczkę pojechała a później opowiadała, opowiadała, opowiadała. Wreszcie i ja doświadczyłam przyjęcia w domu gruzińskim, nie w Gruzji wprawdzie, ale …. Uwaga! Tu, na Śląsku. Tu, w Tarnowskich Górach.

Nasz region od wieków przyjmował chętnie przybywających z całej Europy głównie w poszukiwaniu pracy. To dzięki swemu industrialnemu charakterowi stał się domostwem przedstawicieli wielu narodowości. I tak do Tarnowskich Gór przybyła przed dwoma laty para małżonków z Gruzji (Tbilisi), repatrianci; ona - Ekaterine i on – Gaaga. Przodkowie męża pochodzą z zachodnich rubieży Dolnego Śląska, spod Zielonej Góry.

Przyjęcie urodzinowe Kasi (Ekateriny) to stół zastawiony dziesiątkami talerzy, sztućców, kieliszków do wina i napojów, potrawy tradycyjne, gruzińskie (bez jagnięciny, której trudno u nas uświadczyć), słodkie ciasta i wino, wino, wino z gruzińskich, a jakże, czerwonych „winogradow”. I toasty wznoszone wielokrotnie, w potoku szczerych słów gospodarza jakże gorących i ważkich. O nich innym razem. Cztery godziny zajęło obojgu małżonkom przygotowanie różnorodnych dań: chaczapuri, shashlik, nadziewane zapiekane papryki i czego tam nie było…

Towarzystwo międzynarodowe: piątka Gruzinów (w tym jeden chłopczyk), Ukrainka, dwie Polki. Języki: polski, rosyjski, gruziński, ukraiński, angielski ?. Dało się lawirować. Atmosfera więcej niż przyjazna, unoszące się fluidy wzajemnej życzliwości, otwartość i szczerość podawana na otwartych dłoniach i błyszcząca w oczach. Tak jest u nas, w nowej małej ojczyźnie przybyszów a już tutejszych – na Śląsku.

Nie wzięłam udziału w żadnym z żydowskich świąt w październiku 2020 r. Liczyłam na to, że mój dwukrotny pobyt we Wrocławiu w tym miesiącu pozwoli mi na zapoznanie się przynajmniej po części z tradycją jeszcze przed wojną mocno zakorzenioną na terenie Polski.

Nazwy świąt są obcobrzmiące, dla wielu trudne do zapamiętania a obchody świąt dość skomplikowane: Rosz-ha-Szana, Jom-kipur, Sukot . No cóż, nie zaliczyłam ich na żywo ale jednak po raz kolejny odwiedziłam Dzielnicę Czterech Kultur lub inaczej: Czterech Religii, inaczej: Czterech Wyznań, inaczej: Wzajemnego Szacunku. Bardzo chętnie tam wracam, tym bardziej, że na niewielkim terenie odwiedzić można blisko siebie usytuowane świątynie: katolicką, prawosławną, żydowską i ewangelicką. Z powodu przepisów pandemicznych nie udało się zwiedzić synagogi ale kulinarną namiastkę spuścizny kulturowej miałam w usytuowanej przy dziedzińcu bóżnicy restauracji „Sarah” (ul. Pawła Włodkowica).

Na talerzach: osoba nr 1: zapiekanka szpinakowa (bezmięsna) z chałką, osoba nr 2: pascha migdałowo – pomarańczowa, osoby nr 1 i 2: kawa+kawa. Wiem też , jak wygląda i smakuje jeszcze jedna potrawa: pierożki z nadzieniem ziemniaczanym, o cieście barwionym sokiem buraczanym. Tam się jest – tam się próbuje!

Ciekawostka narodowościowa: żydowskie potrawy w polskim mieście o niemieckiej historii, serwowane przez ukraiński personel, w towarzystwie dwóch szwedzkich turystów, wszyscy obecni dogadujący się w języku angielskim. Niezły mix, prawda? Mnie się podoba! Wrócę!
PS. Droooogo!

Zastanawiałam się, czy napisać o talerzu czy o świętości? Hierarchia ważności tematów … Hmmmm… Stanęło na tym, że napiszę o świętości a raczej o świętej Jadwidze Śląskiej, żonie księcia Henryka Brodatego. Na czasie to wpis, gdyż w obecny weekend odbędą się uroczystości odpustowe ku jej czci.

Kilka interesujących, jak mniemam, detali w skrócie.
1. Najpierw miejsce: Trzebnica a bliżej - zespół klasztorno kościelny; bazylika p.w. św. Bartłomieja Apostoła i św. Jadwigi; jeszcze bliżej - Międzynarodowe Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej,
2. Zakony: cystersi, salwatorianie, siostry benedyktynki, cysterki, joannici, boromeuszki. Przed sekularyzacją w 1810r. klasztor był właścicielem jednego miasta, 73 wsi, 25 folwarków, 10 kościołów patronackich i ogromnych zasobów ziemskich.

3.Procesy: budowa, rozbudowy, przebudowy od 1203. Style architektoniczne: romański, gotyk, dwuetapowa barokizacja, rokkoko. Dzieła sztuki – m.in. 20 obrazów pędzla „śląskiego Rembrandta” czyli Michaela Willmanna dotyczących życia świętej oraz „Męczeństwo św. Bartłomieja”. Wiele innych rzeźb i obrazów różnych artystów np. ambona, chrzcielnice, figury w tym przedstawiające św. Jadwigę , liczne ołtarze boczne, epitafia, obrazy ołtarzowe, kalwaria na wzgórzach przyświątynnych, kolumna z Nepomucenem przed kościołem.

4. Szczególne elementy wyposażenia i miejsca: sarkofag marmurowy wsparty na 14 kolumnach z rzeźbą świętej leżącą pod baldachimem, relikwiarz z 1553r. z czaszką świętej przechowywany w zakrystii, szereg sarkofagów w tym Henryka Brodatego i mistrzów zakonnych, krypta św. Bartłomieja, płyty epitafialne i in.

5. Szczątki Księżnej Śląska: przypadkowo odnaleziono po 256 latach, przed pół rokiem tj. 11 marca 2020 ok. g. 11. „drewnianą, wyłożoną srebrną blachą skrzyneczkę z doczesnymi szczątkami św. Jadwigi”. Dodajmy na zakończenie, że święta urodziła się ok. 1180r. a zmarła w 1243r. Atrybutem świętej jest makieta świątyni umieszczana na wizerunkach w jednej z dłoni .
I tak tytułem wprowadzenia przed uroczystościami jadwiżańskimi tegorocznego odpustu.

Dawno, dawno temu, daleko, daleko stąd … Tak zaczynają się zwykle bajki.

Wcale nie dawno ale przed kilku dniami i wcale nie daleko, bo w niedalekich Gliwicach – tak zacznę krótki wpis do bloga. A dotyczyć będzie tenże wpis mego ubiegłotygodniowego dwukrotnego pobytu w sąsiednim powiecie gliwickim i jego stolicy czyli Gliwicach (dawniej Gleiwitz), większym trzykrotnie od Tarnowskich Gór mieście na prawach powiatu.

Więc tak: rower, autobus, pociąg lub samochód – to środki transportu, którym możemy łatwo pokonać odległość ok. 30 kilometrów dzielącą wspomniane wyżej dwa miasta w dowolnym dniu. Polecam przeznaczenie na tę podróż i pobyt co najmniej 3 lub 4 godzin albo nawet 8 czy 12, zaowocuje interesującymi wspomnieniami.

Co zobaczyć, gdzie się udać? Jako że rzeczone miasto jest „ziemno-wodne” J, położone nad Kłodnicą, podczas pobytu w nim nie da się wody ominąć. A dodatkowo mnóstwo ulic, budynków i różnych mniejszych i większych elementów architektury oraz przyrody miejskiej nieożywionej i żywej. Najlepiej będzie przygotować się do zwiedzania teoretycznie, przed przyjazdem ale i spontaniczne eksplorowanie ciekawym będzie.

PS. Uprzyjemnijmy sobie spacer poznawczy odwiedzeniem knajp i knajpeczek, ogródków kawiarnianych, barów z daniami na wynos, lokali gastronomicznych – są fajne! Urokliwe, nowoczesne albo stylowe o czym przekonacie się z autopsji. I nie „wycieknijcie” przed zmrokiem, bo minie was iluminacja miejska! A jest całkiem, całkiem miła dla oka.

Kilka fotek z? Oto one: