W moim dzieciństwie babcia zwykle w soboty gotowała żur. Nie żurek, jak się często mawia obecnie. I taki tutejszy - śląski, ubogi w dodatki, bo i ubogo było w wielu tutejszych rodzinach przed wojną a i po jej zakończeniu również. Czasem kawałki kiełbasy czy boczku, bez jajka, z tłuczonymi ziemniakami, mógł być też żeniaty. Bywało, że dziadek - emeryt przed wyjściem do pracy (przez jakiś czas pracował jeszcze jako woźny w przedszkolu przy ul. Legionów) albo w obejściu domu, w ogrodzie i przy hodowanych wtedy kurach i królikach, dostawał od babci na śniadanie gorący żur, z kartoflami tylko lub ze sznitą chleba.

Dodatki zaczęły pojawiać się w żurze częściej w późnych latach socjalizmu, wraz z polepszaniem się sytuacji materialnej rodziny. Dziadka już nie było z nami na tym świecie ale żur w soboty został ale za to bogatszy - z kiełbasą, czasem z jakiem na twardo, grzybami leśnymi, nie z pieczarkami.

- Pieczarki to nie grzyby - mawiała babcia, której dzieciństwo i młodość upłynęły w Bibieli, Krupskim Młynie i Tworogu, w otoczeniu lasów. Po zamążpójściu była już „miastowa” ale pamiętam ją uwijająca się po domu w chustce na głowie, w lekkiej jakli i kiecce do kostek. Pamiętam, jak jej córki - moja mama i ciotki, namawiały ja do noszenia sukienek i odłożenia chustek do szuflady. Dobierały jej materiały na fartuch domowy, na spódnicę i bluzki, które szyła znajoma krawcowa. Takie modne, odpowiednie na lata 60. (XX w.), nie międzywojenne, chociaż na zdjęciach komunijnych dzieci widać całą rodzinę nosząca miejskie, nie „chopskie”, stroje.

Stroje babcine się zmieniały ale żur długo pozostał w naszej kuchni. Tutejszy, jak ten jadany przez górników pracujących w kopalni „Radzionków”. Nie żaden „żurek śląski”. Taki pamiętam, taki z chęcią zajadam z talerza.
Cóż, takie mam w połowie tygodnia w pamięci kulinarne wspomnienia „dziecińskie

Przepis na żur

W wyniku (czy tak mogę powiedzieć prezentacji tzw. mappingu pn „Ci wspaniali Ślązacy”, pojawiło się szereg komentarzy w jednym z portali społecznościowych. Nie będę poruszać tu nawiązania nazwy tej prezentacji do tytułu kultowego filmu „Ci wspaniali mężczyźni w swych latających maszynach” sprzed prawie 50 lat. Nie zamierzam też poruszać tematu wsparcia udzielonego na tę realizację przez gminę TG ani zawartości merytorycznej treści i obrazów – od tego są profesjonaliści, urzędnicy, eksperci. Nie chcę też ustosunkować się do wątpliwości wyrażanych przez komentujących co do terminu „Ślązacy”, bo kogo to mogłoby zainteresować. Natomiast umieszczę tu tylko kilka wyjaśnień tego terminu, bo o tym trochę użytkownicy portalu społecznościowego dyskutowali.
Otóż, między innym Ślązacy to przedstawiciele grupy etnicznej (lub „narodowości śląskiej”), mówiący gwarą (lub „językiem śląskim”), o odrębnej kulturze regionalnej, deklarujący odrębność narodową, zamieszkujący głównie Górny Śląsk. Są też inne dodatkowe określenia, do których dociekliwi dotrą w Internecie lub bibliotece.
Jan II Dobry, Jerzy von Ansbach, Fryderyk Reden, przemysłowcy Donnersmarckowie , jedyna kobieta wśród przywołanych z przeszłości Ewa Tiele – Winckler, Wojciech Korfanty.
Urodzeni w granicach historycznych Śląska lub przybysze, mówiący po niemiecku lub polsku to pewne a czy posługujący się gwarą śląską - tego już nie wiadomo. Uznający się lub uznawani przez im współczesnych za obywateli państw, w granicach których nasz region się znajdował a może jednak za orawdziwych Ślązaków, urodzeni tu lub przybyli na stałe czy tylko zatrzymujący się na momenty ich życia. Pnioki, krzoki czy ptoki … Jest o czym myśleć, prawda?

PS. A tak na marginesie to ... Jeden z moich znajomych ma zwyczaj mówic, że do kazdego tematu można dorobić uzasadnienie, teorie, ideę. Nawet do tematu główki od zapałki. I każdy może wymyślić własną, każdy nazwać się ekspertem . i już Takie to teraz czasy!

Coraz bliżej do maja, coraz bliżej do majowej nocy, coraz bliżej do Europejskiej Nocy Muzeów! Czekam na to wydarzenie i planuję zagospodarowanie czasu na ten nocny czas.
Ale póki co, wspominam, a jakże - muzeum. Tarnogórskie muzeum, które obecnie, w kwietniu, znajduje się w remoncie i z pewnością do jego pomieszczeń nikt z chętnych na zwiedzanie podczas Nocy Muzeów nie wejdzie. Miejmy więc oczy otwarte i rozlądajmy się wokoło po naszym mieście, poczujmy się przez te kilka miesięcy jak w "muzeum pod chmurką", wchłaniajmy wiedzę o Tarnowskich Górach na inny niż stacjonarny sposób - spacerując i wchłaniając ją z powietrzem, przez pęcherzyki płucne i krwioobieg do szarej substancji mózgu i szufladkując w komórkach pamięci.
A propos oczy. Pan dr Krzysztof Gwóźdź chętnie zezwala na fotofgrafowanie się z nim i szczególnie na tle eksponatów muzealnych lecz lojalnie uprzedza:
- Na zdjęciach mam zawsze oczy zamknięte!
- Znamy, znamy to zagadnienie, Panie Krzysztofie! Jakoś zaradzimy trudnościom!
I oto udało się:
1. Pierwsze zdjecie doktora - oczy tradycyjnie zamknięte
2. Drugie zdjęcie - oczy sportretowanych małżonków Klausa - otwarte.
3. Trzecie zdjęcie - na hasło "Oczy otwarte!" trójka sfotografowanych na tzw. modnego "friendie" w zdyscyplinowany sposób wpatrzona w obiektyw aparatu.
Sukces bez dwóch zdań!
Czyli z pozytywnym nastawieniem oczekujemy w nieodległej już przyszłości Nocy Muzeów!

Wyznaczywszy sobie cel podróży – podniebny, założyłam pokonanie części trasy naziemnym środkiem transportu – tramwajem. Jakże inne te pojazdy są współcześnie, jak bardzo różnią się od trzęsących się czerwonych, z drewnianymi siedzeniami, kursującymi w czasach moich studiów na Uniwersytecie Wrocławskim! Podróż z jednej z odległych od starego miasta ulic trwała z przesiadką lub dwiema godzinę do półtorej, w hałasie i trzęsawce. Obecnie … Toż to sama przyjemność zająć miejsce w obszernym wagonie, oglądać widoki przez panoramiczne szyby, podładować sobie komóreczkę w trakcie jazdy korzystając z ogólnodostępnego gniazda itp.
Ale są i utrudnienia. To nowości zaskakujące mieszkankę niewielkiego, prowincjonalnego chociaż jak wielki Wrocław śląskiego miasta na dodatek poruszającej się przez kilka ostatnich dziesiątek lat autem osobowym.
- Przepraszam, czy może mi pani pomóc kupić bilet?
- Oczywiście.
I rachu-ciachu z pomocą miłej dziewczyny (podobnej do mnie, tej z dni studenckich) posługując się kartą bankomatową zapłaciłam. Urządzenie nawet biletu nie wydrukowało!
- Gdzie mój bilet???
- Ma go pani teraz na swojej karcie. Gdy przyjdzie kontrola, odczytają go z niej karty własnym czytnikiem.
Technika! XXI wiek! Świat nie stoi w miejscu.

No a później już podróż pod niebiosa. Na tarasie widokowym Sky Tower chętnie zostałabym dłużej niż przewiduje standardowy program po zakupieniu biletu ale cóż: selfie, wzajemnie przez współoglądających wykonywane fotki, spojrzenie przez lornetkę, próby odszukania znajomych punktów z wysokości prawie 200 metrów i na co tam wystarczyło czasu, no i susem do windy a później już jaaaazda w dół!
Szkło, metal, powietrze.

PS. Nie omieszkałam odwiedzić innej wrocławskiej atrakcji, znanej mi z ... tamtych lat jako Hala Ludowa. Faktycznie obiekt UNESCO - Hala Stulecia.

Jakby mniej świątecznie odczuwam niedzielę, gdy zaczynają wpadać mi w oczy widoczki zgoła nieświąteczne a zwyczajne, bo codzienne niezależnie od dnia tygodnia. A to jakieś rurki, przewody instalacyjne, śruby i kotwy technologicznie łączące elementy murów budynku a znów nieopodal siatka budowlana opatulająca kruche już konstrukcje balkonów kamienic z przełomu XIX i XX wieku.
- Kokony owadzie ... - przychodzi mi do głowy skojarzenie - Ciekawe, czy wyleci z nich motyl, czy może omotana plastikową przędzą poczwarka odpadnie wraz z siecią i zostanie zmieciona do kontenera na odpady...?
Bogate secesyjne ornamenty zdobią jeszcze przygasłe już elewacje rozbuchanych przed stu laty miejskich budynków śródmieścia ale ... Czarno widzę ich przyszłość, szkoda.
No a lew na cokole nie drgnie nawet. Ze snu nie obudziły go przez dziesiątki lat odgłosy codziennego życia mieszkańców czy wojenne wybuchy pocisków. Wygłaskany "ojcowską" dłonią Theodora Kalidego po powrocie na miejsce, które opuścił nie z własnej czy ojca swego woli w letargu trwa, jak zaczarowany.

Cztery kobiety wyróżnione zostały wczoraj nagrodą burmistrza w dziedzinie kultury za rok 2018.
Hmmm.... Ile osób w naszym mieście o tym wydarzeniu wie? Jak szeroko rozeszła się wieść o laureatkach? Czy więcej niż kilku lub kilkanaścioro spośród mieszkańców zadało sobie pytanie: - Cztery? Dlaczego tylko cztery?
Naszła mnie taka refleksja: w naszym prawie sześćdziesięciotysięcznym mieście wypatrzono tylko 4 GODNE uhonorowania jego mieszkanki, w jubileuszowym roku 100 lat praw wyborczych kobiet (2018r.)! Kto wypatrzył? Kto zdecydował o tej liczbie?
Czy przyczyną uhonorowania takie liczby pań były ograniczenia budżetowe miasta (nagrody te są nagrodami finansowymi)? Z drugiej strony przypuścić można, że te wyróżnienia były cichym i spóźnionym ukłonem w stronę tutejszych kobiet. Dobre i to, Panowie!.

Dzień za dniem mijają pierwsze marcowe dni. A ten dzisiajszy , 05 marca, przypada w rocznicę małą aczkolwiek miłą i znamienną. Otóż w Muzeum w Tarnowskich Górach, podczas prezentacji wydanego w 2009 r. "Przewodnika Tarnowskie Góry" Beata Hetmańczyk ogłosiła początek "mody na Tarnowskie Góry". Mówię to ja, bo tam byłam, słyszałam i nie "odsłyszę". Ucieleśnienie się tej "idei" nastąpiło dopiero niedawno, po kilku latach - ci co nie wierzyli, że tak się stanie, oczy teraz otwierają a usta im się nie zamykają. Stało się za sprawą SMZT i wpisu "tarnogórskości" na listę UNESCO.
Beatko! Wieszczyłaś, Kobieto-Artystko! Mamy to! Mamy modę na TG! Dzięki, Ci!

https://tg.net.pl/mwm/post/index/12/PRZEWODNIK-Tarnowskie-Gry