Cebulowy chleb od Hankego

Zarówno w całej Unii Europejskiej jak i w Polsce obserwuje się silną tendencję do podkreślania przynależności regionalnej. Tendencja ta nie ominęła regionalnych specjałów, które w Unii Europejskiej podlega specjalnej ochronie mającej na celu zachowanie regionalnego dziedzictwa kulturowego i promocję produktów tradycyjnych. Inicjatorami stworzenia europejskich przepisów ochraniających regionalne specjały byli Francuzi, którzy w latach trzydziestych ubiegłego wieku stworzyli przepisy ustawowe dotyczące ochrony wina a następnie innych specjałów regionalnych.

W Polsce jednostką odpowiedzialną za prowadzenie systemu rejestracji produktów o określonym pochodzeniu geograficznym i specyficznej, tradycyjnej jakości jest Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przy współpracy z Urzędami Marszałkowskimi. Aby produkt rolny lub środek spożywczy mógł zostać wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych musi być produkowany przy użyciu tradycyjnych surowców lub musi charakteryzować się tradycyjnym składem lub sposobem produkcji lub też sposobem przetwarzania odzwierciedlającym tradycyjną, co najmniej dwudziestopięcioletnią metodę produkcji lub przetwarzania. Z wnioskiem o wpis do rejestru produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego mogą występować osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, wytwarzające dany produkt rolny, środek spożywczy, napój spirytusowy. Lista Produktów Tradycyjnych nie jest instrumentem ochrony nazw produktów. Wpisanie na listę jest potwierdzeniem wysokiej jakości wyrobu pochodzącego z konkretnego regionu.

Liderem polskiej Listy Produktów Tradycyjnych jest Województwo Śląskie. Na liście śląskich produktów wpisanych do rejestru znalazły się między innymi potrawy popularne w powiecie tarnogórskim takie jak:

1) Kategoria "wyroby piekarnicze i cukiernicze": kołacz weselny śląski, dołki - racuchy drożdżowe, szpajza cytrynowa, krepliki
2) Kategoria "gotowe dania i potrawy": karminadle, kluski białe śląskie, bigos śląski, rosół z nudlami, hekele, górnośląskie, schab sztygarski, polewka na maślance z ziemniakami, wodzionka, żur z tłuczonymi kartoflami, żur śląski, rolada wołowa śląska, modro kapusta, jaskółcze gniazda, makówki, siemieniotka, szałot śląski
3) Kategoria "mięso świeże oraz produkty mięsne": żymlok śląski, krupniok śląski
4) Kategoria "sery i produkty mleczne": śląska kiszka
5) Kategoria "orzechy, nasiona, zboża, warzywa i owoce": śląskie pieczki, bób

Na ministerialnej liście produktów tradycyjnych nie zabrakło typowo tarnogórskiego akcentu. W marcu 2008 roku na Listę Produktów Tradycyjnych został wpisany, w kategorii wyroby piekarnicze i cukiernicze, "Chleb cebulowy z Tarnowskich Gór". Wypiek tarnogórskiego chleba cebulowego jest związany z historią rodziny Jana Hankego, w której tradycje piekarnicze kontynuowane są od 1874 roku. Produkcję chleba cebulowego rozpoczął pradziad Jana Hankego prawdopodobnie w latach 1915 - 1920. Był on w tym czasie właścicielem piekarni w Reptach Śląskich i głównym dostawcą pieczywa do repeckiego zamku Donnersmarcków. Nie wiadomo czy pierwszy w powiecie producent chleba cebulowego sam opracował recepturę, czy też zmodyfikował istniejący przepis, gdyż nie zachowały się żadne zapiski a receptura przekazywana była ustnie. Na przełomie lat 1921 - 1922 piekarnię przejął dziadek obecnego właściciela piekarni. W 1931 roku kupił on piekarnię w Tarnowskich Górach, która funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Na renomę piekarni pracowały następne dwa pokolenia. Chleb cebulowy zawsze cieszył się powodzeniem i miał swoich stałych nabywców, zawsze przybywali też nowi jego zwolennicy. W czasach powojennych, kiedy to mąka była na przydział, pieczono chleb cebulowy w niewielkich ilościach, jedynie dla stałych i zaufanych klientów - w korytarzu piekarni wisiały ich siatki, do których pakowano pieczywo. Receptura wypieku chleba cebulowego nie zmieniła się i dalej jest on wyrabiany według przekazywanej z pokolenia na pokolenie receptury, metodą wielofazową. "Chleb cebulowy z Tarnowskich Gór" charakteryzuje się kształtem podłużnym, z charakterystycznym nacięciem w części środkowej - wzdłuż bochenka, widocznymi odciskami gałązek koszyków wiklinowych na powierzchni chleba, owalnym przekrojem z niewielkim wgłębieniem w górnej części, wagą 800 - 850 g, długością bochenka około 38 cm, szerokością 16 cm, wysokością około 9 cm, błyszczącą skórką górną o barwie jasnobrązowe do ciemnobrązowej w części środkowej, miąższem barwy jasnej (ciemnokremowy) dobrze wyrośniętym wyraźnymi porami, smakiem chleba mieszanego i wyczuwalnym smakiem i zapachem cebuli oraz naturalnego kwasu chlebowego. Tajemnica specyficznego smaku i zapachu chleba cebulowego z Tarnowskich Gór związana jest z odpowiednim przygotowaniu roztworu z surowej zmielonej cebuli, zmielonego kminku oraz wody.

Śląskich producentów żywności wytwarzających według tradycyjnych receptur wspiera także Samorząd Województwa Śląskiego między innymi poprzez organizację dwudniowego Jarmarku Produktów Tradycyjnych, który odbywa się od 2006 roku na terenie Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie. Podczas Jarmarku można skosztować a także kupić śląskie produkty lokalne i regionalne wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych oraz produkty ubiegających się o wpis. Stałym punktem programu Jarmarku Produktów Tradycyjnych jest finał Konkursu "Nasze Kulinarne Dziedzictwo - Smaki Regionów" na najlepszy regionalny i lokalny produkt żywnościowy oraz danie i potrawę regionalną i lokalną. Celem konkursu jest identyfikacja oraz promocja regionalnych produktów.
Tarnowskie Góry


TG.NET.PL

Portal Powiatu Tarnogórskiego - Tarnowskie Góry
adres redakcji: Nakło Śląskie, ul. Sienkiewicza 7

KONTAKT

redaktor naczelny - Zbigniew Markowski
tel.: 32 284 36 85,
portal@tg.net.pl