Powstanie domu Kamilianów w Tarnowskich Górach ma swój początek w wygnaniu Kamilianów z Francji 14 sierpnia 1884 roku. Wówczas synowie św. Kamila de Lellis udali się do Holandii , gdzie w Roermond założyli pierwszy klasztor. W 1900 roku Kamilianie zaczęli budowę pierwszej katolickiej lecznicy dla alkoholików. Powstała ona w Heidhausen. Wiedząc, że Kamilanie są tuż za zachodnią granicą ksiądz kardynał Jerzy Knopp polecił przewodniczącemu Śląskich Kawalerów Maltańskich hrabiemu Fryderykowi Prachmie zwrócić się z prośbą do władz zakonu o poprowadzenie takiego zakładu na Górnym Śląsku. Od tego czasu wszelkie działania doprowadziły do budowy zakładu. Dnia 6 lipca 1904 roku podjęto ostateczną decyzję o otworzeniu lecznicy w Miechowcach.
2 lipca 1905 roku w Nakle Śląskim odbywał się odpust parafialny na którm hrabia Łazarz Henckel von Donnersmarck zaproponował Kamilianom działkę budowlaną kilometr od stacji kolejowej – niedaleko miasta Tarnowskie Góry. Po uzyskaniu zgody na budowę i otrzymaniu pozwolenia na przenosiny lecznicy z Miechowic do Tarnowskich Gór 11 czerwca 1907 roku nastąpiła uroczystość poświęcenia nowego klasztoru oraz lecznicy dla alkoholików pod wezwaniem św. Jana.
Decyzja Ministra do Spraw Wyznań z 25 sierpnia 1906 roku zezwalająca oo. Kamilianom na przeniesienie prowizorycznej lecznicy z Miechowic do nowego zakładu dla alkoholików w Tarnowskich Górach zawierała również zgodę na zwiększenie wspólnoty w domu na Górnym Śląsku o trzech zakonników oraz odprawianie mszy i nabożeństw dla okolicznej ludności. W klasztorze tarnogórskim mogło od tego czasu mieszkać ośmiu członków zakonu, którzy pracowali w lecznicy i prowadzili duszpasterstwo w kościele przy zakładzie św. Jana dla wiernych z Tarnowskich Gór i okolic. Na czele wspólnoty stał ojciec prefekt każdorazowo mianowany na 3 lata przez Niemieckiego Prowincjonała, który odpowiadał również za funkcjonowanie lecznicy dla alkoholików. W latach 1907-1940 prefektami w Tarnowskich Górach byli:
– 1907-1908 – o. Bernard Kaschny
– 1909-1911 – o. Jakub Jenni
– 1909-1911 – o. Hubert Beckers
– 1911-1914 – o. Stefan Tembories
– 1914-1918 – o. Józef Hellendahl
– 1918-1920 – o. Herman Karthaus
– 1920-1923 – o. Hubert Beckers
– 1923-1926 – o. Emil Brantegani
– 1926-1929 – o. Hubert Janssen
– 1929-1932 – o. Franciszek Ksawery Tranqulini
– 1932-1936 – o. Sykstus Jabłoński
– 1936-1939 – o. Franciszek Merx
– 1939-1940 – o. Ludger Bremer
Od początku swojego pobytu w Tarnowskich Górach Kamilianie szerzyli kult swojego założyciela. Szczególną okazją do tego był dzień wspomnienia świętego. W Klasztorze tarnogórskim obchodzono go w niedzielę 14 lipca. Po raz pierwszy święto obchodzono w Tarnowskich Górach 21 lipca 1907 roku. Wśród sprawowanych nabożeństw, które gromadziły w kościele dużą liczbę wiernych, można wymienić na pierwszym miejscu drogę krzyżową odprawianą w każdy piątek Wielkiego Postu o godzinie szóstej. W 1928 roku zaniepokojony tym faktem był proboszcz parafii świętego Piotra i Pawła. Uważał on, że z powodu nabożeństw męki pańskiej w kościele Kamilianów rozbija się życie parafialne przy jego kościele. Po interwencji Kurii Biskupiej Kamilianie zgodzili się w przyszłości ustalić godzinę takich nabożeństw w porozumieniu z proboszczem parafii świętego Piotra i Pawła. Natomiast w każdą sobotę oraz niedzielę, a także w czasie wszystkich Mszy Świętych w kościele świętego Jana Chrzciciela była możliwość skorzystania z sakramentu pokuty. W adwencie i w okresie Wielkiego Postu dwóch a czasami nawet trzech ojców codziennie od godziny szesnastej do dwudziestej miało dyżury w konfesjonałach.
Od maja 1918 roku Kamilianie objęli także troską duszpasterską wiernych ze Świerklańca i okolicy. W kaplicy Sióstr Boromeuszek w każdą niedzielę oraz pierwszy piątek miesiąca były odprawiane Msze Święte. Istniała również możliwość przystąpienia do sakramentu pokuty. 14 kwietnia 1909 roku rozpoczął swoją działalność chór świętego Grzegorza, który upiększał śpiewem wszystkie uroczystości odbywające się w tej świątyni. Od 15 lutego 1924 roku ojcowie Zakonu Kamilianów objęli opieką duchową mieszkańców gmin: Lasowice, Czarna Huta i Sowice. Opieka ta trwała aż do 12 lipca 1926 roku kiedy to ówczesny biskup śląski August Hlond utworzył w Lasowicach samodzielną parafie.
W latach trzydziestych Kamilianie prowadzili bardzo prężną działalność duszpasterską przy kościele świętego Jana Chrzciciela. Duża liczba wiernych przychodziła w tym czasie do kościoła. W tym samym czasie ojcowie z klasztoru na Galgenbergu byli kapelanami sióstr w: Tarnowskich Górach, Miasteczku Śląskim, Miechowicach, Radzionkowie, Świerklańcu i Rajczy. Ojciec Józef Bykowski został wtedy mianowany kapelanem Wojska Polskiego w Tarnowskich Górach. Taka sytuacja trwała aż do wybuchu II wojny światowej. 3 lipca 1940 roku biskup katowicki Stanisław Adamski utworzył przy kościele świętego Jana Chrzciciela placówkę pomocniczą duszpasterską, która od 1 stycznia 1942 roku została zamieniona na parafię.
W dniu 17 kwietnia 1942 roku hitlerowcy zabrali z kościoła świętego Jana w Tarnowskich Górach dwa dzwony. W tym trudnym dla Kościoła i narodu okresie klasztorem rządzili ojcowie pochodzenia niemieckiego. Trwało to do wyzwolenia Tarnowskich Gór spod okupacji hitlerowskiej to jest do 22 stycznia 1945 roku. Po wojnie zakonnicy narodowości niemieckiej zmuszeni byli opuścić ziemie Górnego Śląska a w ich miejsce przyszli Kamilianie polscy. Pierwsza Polska Prowincja Zakonu utworzona została w Tarnowskich Górach 12 kwietnia 1946 roku.
Marcin Barski
